عـرفـان یا شناخت خداوند تبارك و تعالى مقصدى عالى است كه هر كسى را به آن قله راه نـیـسـت . عـمـل بـه ظـواهر دین و احكام شرعى ، رعایت اخلاق اسلامى ، شناخت و مراقبت نفس و توجه باطنى به ساحت قدس الهى و غفلت از جهان فانى كه روش انبیاى الهى و اوصیاى گرامى آنان و ائمه طاهرین علیهم السلام مى باشد، شرط اصلى ورود به حریم عرفان الهى است . چه بسیار كسانى كه ادعاى كشف و شهود ذات حق را كرده اند و رسیدن به خدا و بـهـانه اى براى عمل نكردن به احكام الهى و شانه خالى كردن از زیر بار مسوولیتهاى دیـنـى قـرار داده ، تـوسـل و تـوجه به اهل بیت عصمت و طهارت علیه السلام را كه همنشین جـاویـد و ابـدى قـرآن هـسـتـنـد، تـرك نـمـوده انـد و بـه هـمـیـن دلیل از تلاش خویش بهره اى جز دورى از مقصود نبرده اند.
مـرحـوم آیـت الله العظمى قاضى طباطبایى از كسانى بود كه عرفان خود را با جمع بین ظـاهـر و بـاطـن و توجه و توسل دائمى به ساحت ائمه اطهار علیه السلام و بى اعتنایى بـه زیـنـتـهـاى دنیایى و وسوسه هاى نفسانى درآمیخته بود. ایشان همواره به شاگردان خود دستور مى دادند كه ضمن رعایت دقیق موازین شرعى و انجام واجبات و مستحبات و ترك مـحـرمـات و مكروهات ، از آداب باطنى اعمال غافل نمانند و بویژه بر حضور قلب در نماز تاكید مى فرموند.
مـرحـوم قـاضى به پیروى از استادان خویش در عرفان و اخلاق ، بهترین راه رسیدن به مقصد عالى الهى را معرفت نفس مى دانستند، همان گونه كه در روایت شریفى از على علیه السلام چنین مى خوانیم : من عرف نفسه عرف ربه ؛ هر كه خود را بشناسد، پروردگار خویش را شناخته است .
استاد علامه ، حضرت آیت الله طباطبایى قدس سره مى فرمایند: طریق توجه به نفس ، طریقه مرحوم آخوند ملا حسینقلى بوده است و شاگردان ایشان ، همه ، طریق معرفت نفس را مى پیموده اند كه ملازم معرفت رب خواهد بود.
ایـشـان بـراى اثـبات این طریق ، علاوه بر روایت فوق ، به این آیه قرآن نیز تمسك مى فـرمـایـنـد: یـا ایـهـا الذیـن آمـنـوا عـلیـكـم انـفـسـكـم لا یـضـركـم مـن ضـل اذا اهـتـدیتم (مائده : 105)؛ اى كسانى كه ایمان آوردید، مراقب نفس ‍خویش باشید؛ مبادا هنگامى كه هدایت شدید، گمراهان به شما زیانى رسانند!
هـمـان طـور كه پیش از این گفته شد، مرحوم ملا حسینقلى همدانى ، شاگرد مرحوم سید على شوشترى بود و طریقه معرفت نفس را از ایشان اخذ كرده و مرحوم شوشترى نیز این روش را از شـخـصـى بـه نـام مـلاقـلى جـولا كـه نـسـب او بـراى مـا مجهول است ، فرا گرفته بود. بدین ترتیب طریقه مرحوم آیت الله قاضى و شاگردان ایشان ، همان طریقه مرحوم ملاقلى جولاست .
مـرحـوم قـاضـى هـمـانـنـد هـمه عرفاى راستین و پیروان واقعى امامان علیه السلام ، شرط وصـول بـه مقام فناى فى الله را گذر از طریق ولایت آن رهبران معصوم مى دانست . علامه طباطبایى مى فرمایند:
رویه مرحوم استاد، آقاى قاضى نیز طبق رویه استاد بزرگ ، آخوند ملا حسینقلى همدانى ، هـمـان طـریـق مـعـرفـت نـفـس بـوده اسـت و بـراى نـفـى خـواطـر، در وهـله اول تـوجـه به نفس را دستور مى داده اند؛ بدین طریق كه سالك براى نفى خواطر باید مقدار نیم ساعت یا بیشتر را در هر شبانه روز معین نموده و در آن وقت ، توجه به نفس خود بنماید. در اثر این توجه ، رفته رفته تقویت پیدا نموده و خواطر از او نفى خواهد شد و رفته رفته معرفت نفس براى او حاصل شده و به وطن مقصود خواهد رسید؛ ان شاء الله .
اكـثر افرادى كه موفق به نفى خواطر شده و توانسته اند ذهن خود را پاك و صاف نموده و از خواطر مصفا كنند و بالاخره سلطان معرفت براى آنان طلوع نموده است . در یكى از دو حال بوده است :
اول ، در حـیـن تلاوت قرآن مجید و التفات به خواننده آن كه چه كسى در حقیقت قارى قرآن اسـت و در آن وقـت بـر آنـان مـنـكـشـف مـى شـده اسـت كـه قـارى قـرآن ، خـداسـت ، جل جلاله .
دوم ، از راه تـوسل به حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام زیرا آن حضرت را براى رفع حجاب و موانع طریق نسبت به سالكین راه خدا عنایتى عظیم است .
از مرحوم قاضى نقل شده است كه در همین مورد فرموده اند: سریان فیوضات و خیرات از مـسـیـر حـضـرت سـیـدالشـهـداسـت و پـیـشـكـار این فضیلت هم حضرت قمر بنى هاشم ، اباالفضل العباس علیه السلام است .
و نیز فرمود: وصول به مقام توحید و سیر صحیح الى الله و عرفان ذات احدیت - عز اسـمـه - بـدون ولایـت امـامان شیعه و خلفاى به حق از على بن ابى طالب علیه السلام و فرزندانش از بتول عذراء (علیهم السلام ) محال است .
و به همین دلیل همه چیز خود را مدیون قرآن و عترت مى دانست و مى فرمود: اگر من به جایى رسیده باشم ، از دو چیز است : 1. قرآن كریم ، 2. زیارت سیدالشهدا علیه السلام .
مرحوم قاضى معتقد بودند كه محال است عارف به حقیقت ولایت نرسیده باشد:

صفحات: 1· 2· 3· 4· 5· 6· 7· 8· 9· 10· 11· 12· 13· 14· 15· 16· 17· 18· 19· 20· 21