گام دوم: در سایه ی بصیرت...
14 آذر 1393 توسط موعظه جاوید
شاخصه های ولایت مداری:
افراد ولایت پذیر[1] یعنی کسانی که با محبت و عشق، از ولی خدا اطاعت می کنند، دارای شاخصه هایی هستند که عبارتند از:
1 . ولایت مداری در سایه بصیرت
بصیرت گوهری است که اگر در وجود انسان باشد، او را ارزشمند می کند؛ زیرا انسان بصیر می تواند در وقایع خارجی حق را – که به مثابه آب صاف و پرحرکت است- از باطل – که در حکم کف سطح آب است- جدا کند.[2] وقتی به تاریخ اسلام مراجعه شود، این نکته جلب توجه می کند که بی بصیرتی مردم در عصر امام حسین(ع) باعث شد تا به جای حق، باطل را قبول کنند و نماد حق را رها کنند؛ زیرا فتنه گری دشمنان فضا را چنان غبارآلود می کند که شناخت حق به دشواری میسر است؛ چنان که عمرسعد برای تحریک مردم به قتل امام حسین(ع) می گفت: يَا خَيْلَ اللَّهِ ارْكَبِي وَ بِالْجَنَّةِ أَبْشِرِي[3] یعنی ای سوارکاران الهی سوار شدید و بهشت برشما بشارت باد؛ در صورتی که شناخت و پیروی از ولیّ خدا می توانست آنها را از جهنم نجات دهد.
نمونه درخشان اهل ولایت دارای بصیرت یاران امام حسین(ع) اند که هرچه در سختی و تشنگی آنها اضافه می شد و هرچه لحظه شهادت آنها نزدیک تر می شد، بر صبر ناشی از بصیرت آنها افزوده می-گشت.[4] شخص ولایت مدار که به چشمه بصیرت رسیده است، از جان دادن در راه ولیّ خدا باکی ندارد و به مقام رضا و تسلیم می رسد؛ چنان که امام صادق(ع) در زیارت اباالفضل العباس (ع) می-فرماید:
َشْهَدُ لَكَ بِالتَّسْلِيمِ وَ التَّصْدِيقِ وَ الْوَفَاءِ وَ النَّصِيحَةِ لِخَلَفِ النَّبِيِّ الْمُرْسَلِ.[5]
شهادت می دهم که نسبت به جانشین رسول اکرم(ص) در مقام تسلیم بودی، حضرتش را تصدیق نمودی و در شأن وی وفا و خیرخواهی کردی.
ویژگی دیگر اهل بصیرت، دوری از دنیازدگی است؛ چنان که در رد امان نامه توسط حضرت اباالفضل(ع) نمود پیدا کرد. هنگامی که شمر برای جدا ساختن ابوالفضل العباس(ع) فریاد زد: خواهرزادگان من عبدالله، جعفر کجایید. قمر بنی هاشم و برادرانش ساکت و باکمال ادب چشم به اشاره داشتند؛ تا امام حسین(ع) حکم فرمود: «جوابش را بدهید اگرچه فاسق است.» آنگاه قمربنی هاشم جواب دندان¬شکنی به شمر داد.[6]
2. ولایت مداری همراه اطاعت
دومین شاخصه ولایت مداری، اطاعت بی چون وچرا از ولیّ خداست. اطاعتی مخلصانه و از روی آگاهی و بر اساس حب به ولایت.
3. ولایت مداری و محبت ورزی
محبت - كه به معنای میل به كسی است كه دربردارنده خیر و كمالی برای آدمی باشد- شالوده هرنوع ولایتی است؛ زیرا بدون كشش و علاقه قلبی، هیچ گونه پیوند و ارتباط معنوی و روحی برقرار نمی شود. ازاین رو، به تصریح قرآن كریم، مؤمنان راستین بیشترین محبت را به خدا دارند. (بقره:165)
4. ولایت مداری و صبر
از ویژگی های اهل بصیرت ولایت مدار آن است که بصیرتشان با صبر گره خورده است و در سختی ها نیز پای ولایت می ایستند؛ چنان که قرآن می فرماید:
إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ. (احقاف:13)
همانا کسانی که گفتند پروردگار ما خداست بعد (در این راه) استقامت کردند پس ترسی بر آنها نیست و محزون نمی¬شوند.
ولایت مدار حقیقی كسی است كه در مسیر ولایت با مدد از نیروی بصیرت از بی تابی خودداری كرده، با صبر و شكیبایی خود، سختی ها، بلاها و زخم زبان های اطرافیان را به جان بخرد و با آرامش خود دشمن را ناامید كند. در اینجا نباید از رابطه صبر وبصیرت غافل شد. نمونه بارز صبر، استقامت و ثبات قدم، حضرت زینب(س) است كه در واقعه كربلا با بصیرت کامل، جلوه های باشكوهی از صبوری را به نمایش گذارد. روح صبور زینب است كه بعد از این همه مصیبت، می-گوید: ما رأیت إلا جمیلاّ[7] من جز زیبایی ندیدم.
[1] . با مرور تاریخ فهمیده می شود که افراد در برابر ولایت به سه دسته قابل تقسیم اند: 1. عده-ای که ولایت مدار یا ولایت پذیرند. 2. عده ای که ولایت ستیزند یعنی آنها که در مقابل ولایت ایستاده-اند و شمشیر از رو می کشند. 3. عده ای که ولایت گریزند یعنی افرادی که در زمانی که باید به نفع ولایت سخنوری و اقدام نمایند، سکوت اختیار میکنند.
[2] . این تشبیه در سوره رعد آیه 17 آمده است.
[3] . شیخ مفید، الارشاد، 2/89؛ بحارالانوار، 44/391.
[4] . محدث قمی، نفس المهموم، بیروت، دارالمحجه البیضاء، 1412ق، 205.
[5] . بحارالانوار، 98/217؛ کامل الزیاره، 256.
[6] . اللهوف، 88-89.
[7] . بحارالانوار، 45/116
